یکی از قطعات پر کاربرد ماشین، شلگیر می باشد که در پایین گلگیر و در پشت لاستیک خودرو قرار می گیرد. وظیفهٔ شلگیر جلوگیری از برخورد گل و لای و گرد و خاک به بدنه خودرو و قسمت های زیرین آن است. شلگیر یک قطعه‌ی مهم در سیستم تعلیق خودرو است که وظیفه‌ی اصلی آن کاهش ارتعاشات و ضربات ناشی از ناهمواری‌های جاده به بدنه خودرو و افزایش پایداری و راحتی سواری را بر عهده دارد.
انواع شلگیر
هیدرولیکی (روغنی): معمولاً در خودروهای معمولی استفاده میشود و قیمت مناسب‌تری دارد.
گازی (نیتروژنی): عملکرد بهتری در شرایط سخت دارد و معمولاً در خودروهای اسپرت یا مسابقه‌ای استفاده میشود.
الکترونیکی (اکتیو): با سنسورهای پیشرفته، سفتی شلگیر را بر اساس شرایط جاده تنظیم می‌کند (در خودروهای لوکس).
محل قرار گیری شلگیر
در بسیاری از خودروهای مدرن، شلگیر داخل یا کنار فنر (به صورت استرات مکفرسون – MacPherson Strut) نصب میشود.
در این حالت، شلگیر و فنر یک مجموعه‌ی واحد را تشکیل می‌دهند و به‌صورت عمودی نزدیک چرخ قرار می‌گیرند.
مثال: بیشتر خودروهای سواری مانند پراید، تیبا، پژو ۲۰۶ و سمند.
بیشتر بدانید: علت صدای کمک فنر خودرو چیست؟
جدا از فنر (سیستم تعلیق دوبل)
در برخی خودروها (خصوصاً خودروهای شاسی‌بلند یا قدیمی)، شلگیر جدا از فنر و معمولاً به‌صورت مایل یا عمودی در کنار محور چرخ نصب میشود.
مثال: برخی از مدل‌های پیکان، نیسان پاترول و خودروهای شاسی‌بلند.
در محور عقب (در خودروهای دیفرانسیل عقب)
در خودروهایی که سیستم تعلیق عقب آن‌ها مستقل نیست (مثل وانت‌ها یا برخی خودروهای کلاسیک)، شلگیرها معمولاً بین پل عقب و شاسی بسته می‌شوند.
مثال: پیکان وانت، مزدا بونگو.
جنس شلگیر
این قطعه از خودرو از جنس پلاستیک نرم تهیه میشود. از آنجایی که شلگیر خودرو باید جلوی ضربات سنگریزه ها را بگیرد می بایستی از جنس پلاستیکی ساخته شده باشد که مقاوم است.جنس شلگیر ماشین باید به نحوی باشد که دارای خاصیت ضربه پذیری زیادی باشد و همچنین در مقابل حرارت هم مقاوم باشد.
از طرف دیگر باید بتوانند در هوای سرد و هوای گرم بدون مشکل کار کند از دیگر خصوصیاتی که شلگیر خودرو باید داشته باشد این است که در برابر پاشیده شدن روغن، ضد یخ، یا بنزین و اسید مقاومت داشته باشد.
وظیفه شلگیر
شلگیر یکی از اجزای حیاتی سیستم تعلیق خودرو است که نقش مهمی در راحتی سواری، پایداری و ایمنی خودرو ایفا می‌کند.
جذب ضربات و ارتعاشات جاده
شلگیر، انرژی ناشی از دست‌اندازها و ناهمواری‌های جاده را جذب می‌کند. بدون شلگیر، ضربات مستقیماً به بدنه و سرنشینان منتقل می‌شد و سواری بسیار ناراحت‌کننده می‌شد.
کنترل حرکت فنرها
فنرهای خودرو پس از عبور از دست‌انداز، مدام نوسان می‌کنند. شلگیر با میانگین‌گیری حرکات فنر، از پرتاب شدن خودرو به سمت بالا و پایین جلوگیری می‌کند.
در واقع، شلگیر مانع از پرش خودرو پس از عبور از موانع میشود.
افزایش چسبندگی لاستیک به جاده
اگر شلگیر خراب باشد، چرخ‌ها پس از برخورد با دست‌انداز، به‌راحتی از زمین جدا می‌شوند. این موضوع باعث کاهش کنترل خودرو و افزایش فاصله ترمزگیری میشود.
شلگیر با حفظ تماس لاستیک با جاده، فرمان‌پذیری و ایمنی را بهبود می‌بخشد.
کاهش فرسایش سایر قطعات سیستم تعلیق
اگر شلگیر خراب باشد، ضربات شدیدتر به بازوهای تعلیق، بلبرینگ‌ها و حتی شاسی وارد میشود. این موضوع باعث خرابی زودرس قطعات و هزینه‌های تعمیر بیشتر میشود.
بهبود پایداری در پیچ‌ها و ترمزهای ناگهانی
در پیچ‌ها، شلگیر از چپ کردن بیش‌ازحد خودرو جلوگیری می‌کند. در ترمزهای شدید، مانع از کله‌زنی (Dive) خودرو به سمت جلو میشود.
شما میتوانید شلگیر خودروهایی فیدلیتی، دیگنیتی و فردا موتور و چری را با کیفیت و قیمت مناسب از فروشگاه خالقی تهیه بفرمایید.
علائم خرابی شلگیر
شلگیرهای معیوب تأثیر مستقیمی بر ایمنی، راحتی و عملکرد خودرو دارند.
تکان‌های شدید و ناراحت‌کننده در دست‌اندازها: اگر پس از عبور از دست‌انداز، خودرو چندین بار بالا و پایین می‌رود (مثل کشتی روی موج)، شلگیرها کارایی خود را از دست داده‌اند. در حالت سالم، خودرو باید پس از یک یا دو نوسان آرام شود.
نشتی روغن از بدنه شلگیر: شلگیرهای هیدرولیکی با روغن کار می‌کنند. اگر روغن از بدنه آن نشت کند، عملکردش مختل میشود. معمولاً روی بدنه شلگیر لکه‌های روغنی یا گرد و خاک چسبیده دیده میشود.
صدای تقه یا کوبیدن در دست‌اندازها: اگر در دست‌اندازها یا پیچ‌ها صدای تقه یا ضربه‌ای محکم می‌آید، ممکن است شلگیرها خراب باشند. این صدا گاهی ناشی از خرابی سیبک‌ها یا طبق‌ها هم هست، اما شلگیر معیوب نیز چنین صدایی ایجاد می‌کند.
کاهش پایداری در پیچ‌ها و سرعت‌های بالا: اگر خودرو در پیچ‌ها بی‌ثبات است یا احساس می‌کنید به یک سمت متمایل میشود، شلگیرها ممکن است ضعیف شده باشند. در سرعت‌های بالا نیز خودرو به راحتی مسیر را نگه نمی‌دارد.
افزایش فاصله ترمزگیری: شلگیرهای خراب باعث کاهش چسبندگی لاستیک‌ها به جاده می‌شوند. در نتیجه، خودرو دیرتر می‌ایستد و کنترل آن در ترمزهای ناگهانی سخت‌تر میشود.
ساییدگی غیریکنواخت لاستیک‌ها: اگر شلگیرها درست کار نکنند، لاستیک‌ها به صورت نقطه‌ای یا موجدار ساییده می‌شوند. این مشکل به‌مرور باعث کاهش عمر لاستیک و افزایش هزینه‌ها میشود.
فرسایش سریع قطعات سیستم تعلیق: اگر شلگیرها خراب باشند، فشار بیشتری به سیبک‌ها، طبق‌ها، بلبرینگ چرخ و فنرها وارد میشود. در نتیجه، این قطعات زودتر از موعد خراب می‌شوند. اگر میخواهید تاثیر کیفیت قطعات یدکی بر عملکرد و عمر خودرو را بدانید مقاله آن را مطالعه کنید.
تست ساده برای تشخیص خرابی شلگیر
تست فنر (Bounce Test): روی هر گوشه خودرو فشار محکمی وارد کنید و رها کنید. اگر خودرو بیش از ۱-۲ بار نوسان کند، شلگیر آن قسمت احتمالاً خراب است.
بررسی بصری: نشتی روغن، ضربه خوردگی یا زنگ‌زدگی روی شلگیر را چک کنید.
تست رانندگی: در جاده ناهموار رانندگی کنید. اگر ضربات شدید به بدنه منتقل میشود، شلگیرها مشکل دارند.
عواقب رانندگی با شلگیر خراب
-
کاهش شدید ایمنی و کنترل خودرو
-
افزایش خطر تصادف در پیچ‌ها و ترمزهای ناگهانی
-
هزینه‌های تعمیر بیشتر به دلیل آسیب به دیگر قطعات
تفاوت شلگیر و گلگیر
شلگیر
وظیفه: جذب ضربات جاده و کنترل نوسانات فنر.
محل نصب: داخل سیستم تعلیق (کنار چرخ‌ها).
تأثیر: روی راحتی و پایداری خودرو اثر مستقیم دارد.
علامت خرابی: نشت روغن، تکان‌های شدید، صداهای تقه.
گلگیر
وظیفه: محافظت از بدنه در برابر گل، سنگ و آب پاشیده شده از چرخ.
محل نصب: روی چرخ‌ها (قسمت بالای تایر).
تأثیر: ظاهری و محافظتی (نه عملکردی).
علامت خرابی: ترک خوردگی، جداشدگی از بدنه.
شلگیر یک قطعه فنی در سیستم تعلیق است، اما گلگیر یک پوشش محافظ روی چرخ‌هاست.
در این مطلب به بررسی شلگیر پرداختیم، شلگیر نه‌تنها برای راحتی سرنشینان، بلکه برای ایمنی و پایداری خودرو ضروری است. اگر خودرو شما پس از دست‌اندازها مدت‌زیادی بالا و پایین می‌رود یا در پیچ‌ها بی‌ثبات است، احتمالاً شلگیرها نیاز به بررسی دارند.
شما میتوانید قطعات با کیفیت خودروهای فیدلیتی، دیگنیتی و فردا موتور را از فرشگاه خالقی تهیه فرمایید. برای تهیه قطعات لوازم یدکی خودرو هایی چینی و مشاوره باما تماس حاصل نمایید.