آشنایی باگیربکس اتوماتیک ،نگهداری و علائم خرابی

آشنایی با انواع گیربکس اتوماتیک

در هر خودرو به منظور انتقال توان مکانیکی و هماهنگ نمودن گشتاور و سرعت دورانی از منبع تولید توان به مصرف‌کننده، از گیربکس استفاده می­‌شود. این گیربکس­‌ها به دو دسته اصلی دستی و اتوماتیک تقسیم می­‌شوند. مزیت‌ اصلی گیربکس‌های اتوماتیک که سبب افزایش روز افزون توجه مشتریان و خودروسازان به تولید و استفاده از خودروهای دارای گیربکس اتومات شده است، کاهش وظایف راننده در حین رانندگی و به تبع آن افزایش آرامش و آسایش رانندگی است. گیربکس‌های اتوماتیک مورد استفاده در خودروهای سواری به چهار دسته­ کلی زیر تقسیم می­شوند:

• گیربکس‌ دستی اتوماتیک شده ((1)AMT)
• گیربکس‌ ((2)CVT)
• گیربکس‌ اتوماتیک خورشیدی ((3)AT)
• گیربکس دوکلاچه ((4)DCT)

در ادامه به بررسی هر یک از این انواع گیربکس بطور جداگانه پرداخته خواهد شد.

1: گیربکس‌های (Automated Manual Transmission) AMT

این نوع از گیربکس‌ها در واقع راحتی استفاده از گیربکس‌های اتوماتیک را به ویژه در ترافیک‌های شهری برای راننده به ارمغان می‌آورند در حالی که پیچیدگی و هزینه بالای گیربکس‌های اتوماتیک را ندارند. در واقع این نوع از سیستم‌های انتقال قدرت همان گیربکس‌های دستی هستند که عمل کلاچ‌گیری و تعویض دنده در آن­ها بوسیله یک مجموعه الکترونیکی و مکانیکی صورت می‌پذیرد. مهمترین مزیت این نوع گیربکس‌ها، ارزانتر بودن و ساده‌تر بودن ساختار آن­ها در مقایسه با بقیه انواع گیربکس‌­های اتوماتیک است. همچنین به دلیل مشترک بودن بیشتر قطعات آن با گیربکس‌های دستی هزینه تعمیرات کمتری نسبت به سایر گیربکس‌های اتوماتیک دارند. اما این نوع گیربکس‌­ها به دلیل لختی بسیار بالا در هنگام تعویض دنده، عملکرد نامطلوبی داشته و از لحاظ رضایتمندی مشتری در رده بسیار پایین‌­تری نسبت به سایر گیربکس‌­های اتوماتیک قرار دارند.

شکل ‏1-1 یک نمونه از گیربکس AMT را نشان می‌­دهد. از این نوع گیربکس‌ها بیشتر در خودروهای ارزان قیمت استفاده می‌گردد. شرکت نیرومحرکه قزوین (NMI) در حال ساخت و تولید گیربکس AMT برای خودرو رانا 6 دنده با نام تجاری AMT6 می باشد که مراحل پایانی ساخت و صحه‌گذاری را طی می‌نماید. نمونه‌های موجود از خودروهای با این نوع گیربکس در ایران خودروهای نیمه اتوماتیک برلیانس اچ 220 و ام‌وی‌ام  110 هستند.

2: گیربکس‌های CVT  (Continuously Variable Transmission )

CVT کوتاه شده‌ی عبارت (Continuous Variable Transmission) به معنای جعبه دنده‌ی ضریب متغیر است، این جعبه دنده‌ها با نام‌های دیگری مانند جعبه دنده‌ی تک سرعته نیز شناخته می‌شوند.

این نوع گیربکس‌ها اولین‌ بار توسط شرکت نیسان استفاده گردید و به تدریج مورد استقبال سایر خودروسازان قرار گرفت. در سيستم‌های انتقال قدرت پیوسته، قابليت تغيير نسبت دنده بدون استفاده از چرخ‌­دنده‌­هاي درگير وجود دارد. در رايج‌ترين نوع این گیربکس‌ها، انتقال نیرو توسط دو پولی مخروطی شکل و یک تسمه فلزی یا پلیمری که پولی­ها را به هم متصل می‌نماید، صورت می‌گیرد.

مهمترین مزیت این نوع گیربکس‌ها، پیوستگی تعویض دنده می‌باشد. لذا در لحظه تعویض دنده، خودرو تکان و افت دور کمتری را تجربه می‌­کند. یکی از معایب این نوع گیربکس عدم امکان بارگذاری بیش از اندازه بر روی آن­ها است که گاهاً موجب می­‌شود که خودروهای دارای این گیربکس در شیب­‌های تند جاده‌­ای بازدهی خوبی نداشته باشند. این نوع گیربکس در خودروهایی نظیر هایما S5، ام وی ام 550، جک S3، نیسان جوک و نیسان تیانا مورد استفاده قرار گرفته‌­اند که با توجه به جغرافیای کشور ایران مناسب کشور ایران نیستند.

3:گیربکس سیاره‌ای خورشیدی (AT)

گیربکس‌های اتوماتیک سیاره‌­ای متداول‌ترین نوع گیربکس‌های اتوماتیک در خودروها است. در این گیربکس‌ها، انتقال قدرت از طریق مجموعه‌ای از چرخ­دنده‌های خورشیدی صورت می‌گیرد. سیستم کلاچ اتوماتیک آن‌ها هیدرولیکی (مبدل گشتاور) و دارای سیستم کنترلی است. گیربکس AL4 مورد استفاده در خودروهای 206، 207 و اس‌دی وی 9 و پارس اتوماتیک، همچنین گیربکس خودروهای سوزوکی ویتارا، اچ‌ سی کراس و هایما S7 از این نوع محسوب می‌شوند.

4:گیربکس‌های دوکلاچه (DCT)

جدیدترین نوع گیربکس‌های استفاده شده در خودروها گیربکس‌های دوکلاچه هستند که به اختصار DCT نامیده می‌شوند. این نوع گیربکس اولین بار توسط شرکت پورشه در خودروهای اسپرت استفاده گردید و بتدریج مورد استقبال سایر خودروسازان قرار گرفت. سیستم انتقال قدرت دو کلاچه دارای دو شفت ورودی هم مرکز است که هر یک دارای کلاچ مستقلی هستند. هریک از کلاچ‌­ها با یکی از شفت‌های ورودی (شفت نارنجی و بنفش درشکل ‏1‑3) درگیر است. کلاچ بزرگ‌تر با دنده‌های فرد و کلاچ کوچک‌تر با دنده‌های زوج در ارتباط است و بصورت مجزا عمل می­‌کنند و در هر لحظه ارتباط موتور با چرخ­‌ها را متناسب با دنده مورد نظر از طریق یکی از شفت­‌های ورودی برقرار می­‌کند. این ویژگی باعث تعویض سریع­‌تر دنده می‌­شود. میانگین تعویض دنده‌ حدود 8 میلی‌ثانیه است که در این نوع گیربکس از هر نوع دیگر سریع‌تر است. این مزیت باعث می‌­شود که اختلال گشتاور، تکان محسوس خودرو و میزان افت گشتاور در حین تعویض دنده کاهش یابد.

گیربکس‌های دوکلاچه دارای قیمت‌های بیشتری نسبت به نمونه‌های عادی هستند؛ چرا‌که هم تکنولوژی بالاتری و هم قطعات بیشتری دارند. تعداد قطعات بیشتر تعمیر آن­ها را پرهزینه­‌تر از نمونه‌­های معمولی‌ می‌کند و از طرفی چون قطعات بیشتری در آن­ها وجود دارد، وزن بالاتری نیز دارند. این نوع گیربکس در خودروهایی نظیر تالیسمان، رنو کپچر، جک S5، پژو 205، آئودی R8 و اشکودا مورد استفاده قرار گرفته‌­اند.

آشنایی با نگهداری گیربکس اتوماتیک

نگهداری از گیربکس اتومات بسیار مهم است. برای اینکه گیربکس اتومات خودروی شما آسیب نبیند و منجر به افزایش هزینه شما شود شما باید در رانندگی هم به نکاتی توجه داشته باشید.

راهنمای نگهداری از گیربکس اتوماتیک به شما کمک می کند تا هزینه های خود را کاهش دهید و عمر گیربکس خودرو را نیز افزایش دهید. در ابتدا لازم است به خوبی با علائمی که بر روی دنده خودروهای اتومات وجود دارد به خوبی آشنا شوید.

علائم روی دنده خودروهای اتومات

شما باید با علائمی که روی دنده این خودروها وجود دارد به خوبی آشنا باشید تا در متناسب با شرایط از آنها استفاده کنید. این علائم عبارتند از:

1. علامت P
   زمانی که خودرو را پارک می کنید باید دنده خودرو را روی این حالت قرار دهید. در حالت p چرخ ها قفل می شوند.
2. علامت D
   این علامت برای زمانی است که می خواهید حرکت کنید با قرار دادن دنده خودرو بر روی این علامت خودرو حرکت می کند.
3. علامت N یا خلاص
   با قرار دادن دنده بر روی این حالت خودرو خلاص می شود و در هر وضعیتی که باشد آن را حفظ می کند مثلا زمانی که در حرکت هستید و دنده را خلاص می کنید خودرو به حرکت خود ادامه می دهد.
4. علامت R
   این علامت مشترک با گیربکس های معمولی است و برای حرکت به سمت عقب استفاده می شود.

شما با دقت به همین علائم و دانستن شرایط درست استفاده از هر کدام از آسیب دیدن گیربکس جلوگیری می کنید. اما راهنمای نگهداری از گیربکس اتوماتیک به این نکات ختم نمی شود.

وضعیت دنده پشت چراغ قرمز

این نکته اهمیت بالایی در مراقبت از گیربکس اتومات دارد. اکثر افراد زمانی که پشت چراغ قرمز می ایستند دنده خودرو را خلاص می کنند که کاری اشتباه است. زمانی که پشت چراغ قرمز هستید بهتر است وضعیت دنده در همان حالت D باقی بماند. این کار هم از استهلاک می کاهد و هم باعث افزایش طول عمر گیربکس می شود.

دنده خودرو در سرازیری

بیشتر افراد بر این باورند که زمانی که خودرو در سرازیری است باید دنده را خلاص کرد که بسیار باور اشتباهی است. این کار باعث آسیب دیدن گیربکس خودرو می شود زیرا روانکاری خودرو به خوبی انجام نمی شود.

خلاص کردن خودرو در سرازیری ها مصرف سوخت را هم کاهش نمی دهد و باوری از پایه اشتباه است. اینکار سبب می شود تا شما کنترل کافی را نیز بر روی خودرو نداشته باشید و احتمال وقوع حادثه را افزایش می دهد.

توقف درست در سطوح شیبدار

در راهنمای نگهداری از گیربکس اتوماتیک باید به شما بگوییم که اگر قصد توقف و پارک در سطوح شیبدار را دارید باید اول ترمز دستی را بکشید. بیشتر افراد قبل از کشیدن ترمز دستی دنده خودرو را در حالت P قرار می دهند که باعث آسیب رساندن به گیربکس می شود.

حتما در سطوح شیبدار ابتدا ترمز دستی را بکشید سپس دنده را در وضعیت P قرار دهید با این کار از افزایش فشار بر روی گیربکس جلوگیری می کنید.

نکات کلی و مهم برای نگهداری از گیربکس اتوماتیک

نکاتی دیگری هم وجود دارد که شما باید آنها را رعایت کنید تا عمر گیربکس اتوماتیک خودرو خود را افزایش دهید. این نکات عبارتند از:

• به سرویس خودرو اهمیت دهید و به موقع نسبت به انجام سرویس دوره ای اقدام کنید.
• حواستان به روغن گیربکس باشد و آن را به موقع به همراه فیلتر آن تعویض کنید.
• سیستم خنک کننده خودرو را بررسی کنید.
  این قسمت بسیار بر روی گیربکس تاثیر گذار است و مانع از داغ شدن روغن گیربکس می شود.
• هرگز بطور ناگهانی شتاب نگیرید.
  شتاب ناگهانی باعث می شود تا به گیربکس آسیب جدی وارد شود.
• اگر ترافیک روان است دنده را در حالت دستی قرار دهید.
  در صورتی که در ترافیک دنده خودرو را از حالت اتومات خارج نکنید استهلاک گیربکس افزایش می یابد.
• از خودرو اتومات به عنوان یدک کش به هیچ عنوان استفاده نکیند.
• هرگز از لاستیک های بزرگتر و یا کوچکتر استفاده نکنید تا گیربکس طول عمر مناسبی داشته باشید.
• روغن مناسب گیربکس خودروی خود را بشناسید و فقط از آن استفاده کنید.

آشنایی با علائم خرابی

1:وجود صداهای غیرعادی همچون وزوز در گیربکس

2:وجود نشتی در گیربکس

3:روشن شدن چراغ‌های هشدار

4:وجود مشکل در تعویض دنده‌ها

5:زوزه و لرزش گیربکس در حالت خلاص

6:بوی لاستیک و روغن سوخته

7:عدم قدرت کافی خودرو

8:کم بودن روغن گیربکس

چنانچه هر یک از این مشکلات را در خودرو خود احساس کردین در اولین فرصت به تعمیرکار مراجعه فرمایید

توجه نکردن به علائم خرابی باعث بروز هزینه های زیاد و حتی تعویض کامل گیربکس میگردد

آشنایی باگیربکس اتوماتیک ،نگهداری و علائم خرابی

صفحه اصلی

با ما در اینستاگرام همراه شوید